Tào Quế dùng một hồi trống đánh bại quân Tề

Vào thời Xuân Thu, nhà Chu có nhiều Chư hầu. Nước Lỗ vì giúp đỡ một công tử của nước Tề mà sau đó dẫn đến hiềm khích, nước Tề ỷ mạnh nhiều lần tiến đanh nước Lỗ.

Nguyễn nhân khiến nước Tề tiến đánh nươc Lỗ

Triều chính nước Tề bất ổn khi vua Tề Tương Công bị giết, Công Tôn Vô Tri lên ngôi Vua. Hai em của Tề Tương Công phải trốn sang nước khác, công tử Củ phải chạy sang nương nhờ ở nước Lỗ, còn công tử Tiểu Bạch chạy sang nước Cử.

Chẳng bao lâu đến lượt Công Tôn Vô Tri bị giết, hai anh em công tử Củ và công tử Tiểu Bạch giành ngôi Vua. Công tử Tiểu Bạch nhanh chân về nước trước lên ngôi Vua hiệu làTề Hoàn Công vào năm 686 TCN.

Tề Hoàn Công muốn đánh nước Lỗ để diệt công tử Củ vì tranh ngôi Vua với mình, đó là nguyên nhân dẫn đến việc quân Tề nhiều lần tiến đánh nước Lỗ.

Nước Tề mạnh hơn nước Lỗ nhiều. Tề Hoàn Công tiến quân và giành chiến thắng lại chặn đường rút quân nước Lỗ. Tề Hoàn Công yêu cầu Lỗ Trang Công phải giết công tử Củ và giao nộp 2 người giúp đỡ công tử Củ là Thiệu Hốt cùng Quản Trọng. Trước tình thế hiểm nghèo, Lỗ Trang Công phải làm theo.

Tề Hoàn Công được nhân tài là Quản Trọng, phong cho ông làm Tướng quốc. Đến năm 684 TCN Tề Hoàn Công cử Bào Thúc Nha đưa quân tiến đánh nước Lỗ.  Vua Lỗ Trang công hay tin liền hỏi ý của Thi Bá cách đối địch, Thi Bá liền tiến cử Tào Quế.

Từ điển tích lịch sử đến thành ngữ “Nhất cổ tác khí”

Tào Quế là con trai của Tào Thúc Chấn Đạc, mà Tào Thúc Chấn Đạc tên thật là Cơ Chấn Đạc con trai của Tây Bá Cơ Xương, và là anh em cùng mẹ với Chu Vũ Vương. Khi Chu Vũ Vương đánh bại nhà Thương lập ra nhà Chu thì phong đất cho các em làm Chư hầu, Cơ Chấn Đạt làm Vua đầu tiên của nước Tào, gọi là Tào Thúc Chấn Đạc.

Thi Bá biết Tào Quế là người có tài liền đến rước về giúp nước Lỗ trước sự xâm lăng của nước Tề.

Quân Tề tiến đến, Lỗ Trang Công cùng Tào Quế dàn quân ở Trường Thược chặn quân tề. Bào Thúc Nha thấy quân của mình mạnh hơn, trước đây đã từng tham chiến đánh bại quân Lỗ nên tự tin cho quân chuẩn bị tấn công.

Bào Thúc Nha cho quân đánh trống trận tấn công, Lỗ Tarng Công cũng định đánh trống nhưng Tào Quế ngăn lại nói chưa phải lúc. Bào Thúc Nha thấy quân Lỗ không động gì thì tiếp tục cho đánh trống lần thứ hai, tuy nhiên quân Lỗ vẫn ở trong trại không đánh khiến sĩ khí quân Tề trùng hẳn xuống.

Bào Thúc Nha cho đánh trống lần thứ ba. Lúc này Tào Quế mới nói Lỗ Trang Công có thể đánh trống. Quân nước Lỗ chỉ nhìn quân tề tiến đến, nhưng chờ mãi không thấy trống, nên khi vừa nghe tiếng trống thì sĩ khí rất hăng xông lên đánh tan quan Tề.

Quân Tề bỏ chạy toán loạn, Lỗ Trang Công định thúc quân đuổi theo, nhưng Tào Quế ngăn lại nói “đợi đã”, rồi ông lên nơi quan quan sát thế trận rồi nói có thể đuổi theo quân tề.

Lỗ Trang Công lệnh đuổi theo quân Tề, diệt nhiều địch, thu nhiều khí giới và lương lực.

Thắng lớn, Lỗ Trang Công mới hỏi Tào Quế rằng: “Tại sao khanh lại có thể đánh bại quân Tề chỉ với một hồi trống?”

Tào Quế nói:

“Chúng ta đánh địch là nhờ có khí. Hồi trống thứ nhất là khí quân Tề đang thịnh, trống thứ hai là khí quân Tề đã suy và trống thứ ba là khí quân Tề đã kiệt. Trong khi quân ta chỉ mới đánh một hồi trống, khí lúc đó đang thịnh. Lấy thịnh chế kiệt thì lý gì lại không thắng.”

Lỗ Trang công lại hỏi thêm: “Lúc quân Tề đã thua chạy, sao lúc đầu khanh lại chưa cho quân truy đuổi?”

Tào Quế đáp: “Người Tề vốn đa trá và lắm xảo thuật, bởi vậy tôi không ra lệnh truy sát ngay từ ban đầu. Hồi sau tôi xuống xe quan sát thấy vết bánh xe cộ của họ chạy lung tung cả lên, cờ xí thì ngả đông nghiêng tây. Vì thế tôi đoán được lòng quân Tề đã loạn, đang gấp rút đào tẩu nên tôi mới hạ lệnh cho quân truy sát.”

Lỗ Trang Công khen Tào Quế hết lời, rồi phong cho ông làm Đại phu.

Từ điển tích này mà xuất hiện thành ngữ “Nhất cổ tác khí” (一 鼓 作 氣)

Trong đó “cổ” 鼓 nghĩa là trống. “Tác” hay xuất hiện trong cụm từ “chấn tác tinh thần” mang ý nghĩa làm tinh thần phấn chấn. “tác khí” nghĩa là sĩ khí phấn chấn. “Nhất cổ tác khí” nghĩa là một hồi trống làm sĩ khí phấn chấn.

Sau này nhiều người dùng từ “Nhất cổ tác khí” ý chỉ tinh thần phấn chấn giống như một hồi trống.

Trần Hưng

Theo trithucvn.co

Các bài viết liên quan:

Lưu Bang có quen biết Tào Tháo không? Cuộc nội chiến bi hùng nhất sử Việt, ảnh hưởng lớn đến vận mệnh dân tộc sau này Trận đánh nổi tiếng khai sinh môn chạy Marathon Từ những bộ lạc nhỏ bé họ đã đánh chiếm Trung Nguyên thế nào? (Phần 3) tấn công Bắc Kinh Nhà Hậu Trần: P6 – Đại chiến quyết liệt ở cửa biển Thần Phù Cuộc tiến công lịch sử của Đại Việt khiến các nước Đông Nam á phải thần phục Người Do Thái phục quốc – Phần 1: Đánh bại liên quân 8 nước Cuộc khởi nghĩa thể hiện ý chí người Việt trong đêm dài bắc thuộc