Ý nghĩa bộ bài tây mang đậm nội hàm văn hóa phương Đông

Bộ bài tây rất được phổ biến ở Việt Nam, nhưng ý nghĩa nguồn gốc của bộ bài này lại mang đậm nội hàm văn hóa phương Đông mà không phải ai cũng biết rõ.

Bộ bài tây gồm có 54 lá bài, gọi là bài tây vì du nhập từ phương Tây và cũng đồng thời để phân biệt với các bài khác như Tam cúc, tứ sắc, tổ tôm…  Dù là “bài tây” nhưng xuất phát lại ở Trung Quốc vào thế kỷ thứ IX thời nhà Đường. Cuốn sách “Collection of Miscellanea at Duyang” của tác giả Su E có mô tả công chúa con vua Đường Ý Tông chơi bài với gia đình nhà chồng.

Lá bài ở Trung Quốc, khoảng năm 1400. (Ảnh từ Wikipedia)

Ý nghĩa màng đậm nội hàm văn hóa phương đông

Bộ bài có 4 chất là cơ, rô, nhép, bích tượng trưng cho 4 mùa xuân hạ thu đông. Mỗi chất có 13 lá từ A đến K, như vật 4 chất có 52 lá bài tượng trưng cho 52 tuần trong một năm.

Nếu xem A là 1, J là 11, Q là 12, K là 13 thì tổng 52 lá bài là 364, nếu thêm phăng teo vào là 365 tương ứng với số ngày trong một năm.

Thông thường một bộ bài có 2 lá phăng teo, như vậy nếu cộng thêm 2 lá phăng teo vào là 366 tương ứng với số ngày trong năm nhuận.

Bộ bài có 2 màu đại diện cho ngày và đêm, hay âm dương.

Với những ý nghĩa như vậy, bộ bài tây mang đậm dấu ấn văn minh phương đông

Phát triển mạnh ở châu Âu

Sau đó trò chơi này lan đến châu Âu, người ta ghi nhận rằng người châu Âu chơi bộ bài này từ năm 1418. Các mẫu lá bài và cách chơi cũng thay đổi theo từng quốc gia, thậm chí còn được dùng vào việc bói toán.

Bộ bài được phát triển mạnh ở châu Âu, thậm chí cách chơi cơ bản cũng có thay đổi, nếu trước đây lá bài A là thấp nhất và K là lớn nhất thì khi sang châu Âu lá bài A lại được xem là lớn nhất, thậm lá bài 2 được xem là lớn nhất.

Người châu Âu cũng đưa thêm cả văn hóa lịch sử của mình vào bộ bài thông qua các lá bài K (king tức là vua), Q (queen tức là hoàng hậu) và J là hoàng tử.

Các lá bài vào thế kỷ 16. (Ảnh từ Wikipedia)

Ý nghĩa các là bài J, Q, K mang theo văn hóa lịch sử châu Âu

Lá bài K cơ là hình tượng của vua Charlemagne Charles (742-814) của La Mã, trong 50 năm ở ngôi, ông Vua này làm bá chủ đến một nửa lãnh thổ châu Âu, thời ông tại vị cũng là thời điểm mà La Mã đạt cực thịnh.

Là bài K rô là hình tượng của vị tướng tài ba ủa La Mã cổ đại Gaius Julius Caesar (100-44 trước công nguyên), là người đóng vai trò then chốt giúp La Mã trở thành đế chế hùng mạnh nhất thế giới lúc bấy giờ.

Lá bài K nhép là hình tượng của Alexandros Đại Đế (356-323 trước công nguyên), Hoàng Đế Macedonia, ông đã giúp Hy Lạp đánh bại Đế Quốc hùng mạnh nhất thời ấy là Ba Tư, chinh phục hơn 5 triệu km², biến Hy Lạp trở thành trở thành Đế Chế hùng mạnh nhất thế giới lúc bấy giờ.

Lá bài K bích là hình tượng của vua David của vương quốc Israel thống nhất. Ông vua này nổi tiếng khắp bởi khả năng đàn hát thơ ca của mình

Lá bài Q cơ là hình tượng của Nữ hoàng Judith (Empress Matilda) bà là Hoàng Hậu của Đế Quốc La Mã (từ năm 1114 đến 1125), năm 1141 thì lên ngôi Nữ Chúa của Anh. Bà được xem là người không chỉ có nhan sắc vô song mà có cả trí tuệ của một Nữ Hoàng.

Lá bài Q rô là hình tượng của hoàng hậu Rachel là nhân vật nổi tiếng của người Do Thái bởi lòng bao dung và đức độ.

Lá bài Q Nhép là hình tượng của hoàng hậu Argine là người có công lớn trong việc lập lại hòa bình giữa gia tộc Lancaster với gia tộc York trong cuộc chiến mang tên hoa hồng nổi tiếng.

Gia tộc Lancaster lấy hồng đỏ làm biểu tượng và gia tộc York chọn hồng trắng làm biểu tượng. Nhờ có hoàng hậu Argin mà sau nhiều năm chinh chiến hai phe đã hòa hoãn với nhau. Từ đó mà biểu tượng của cả vương triều là bông hoa hồng màu vàng trên tay của hoàng hậu Argine. Và trên lá bài Q nhép cũng có hình tượng Hoàng Hậu cầm bông hoa hồng màu vàng.

Lá bài Q bích là hình tượng của Nữ hoàng Eleanor được hai lần phong làm hoàng hậu tại 2 quốc gia hùng mạnh là Pháp và Anh ở thế kỷ 12.

Thế nhưng cả 2 lần bà đều rời bỏ người đàn ông trên đỉnh cao quyền lực của mình để theo đổi cái bà cho là đúng.

Lá bài J cơ là hình tượng hiệp sĩ La Hire, là trợ thủ của vua Charles VII. Sau này ông là cánh tay phải của thánh nữ Jeanne d’Arc nổi tiếng.

Lá bài J rô là hoàng tử Hector của thành Troia (Tờ Roa), trong cuộc chiến giữa quân Hy Lạp và thành Tờ Roa, hoàng tử Hector đã tử trận trong cuộc chiến với Achilles

J nhép là hình tượng của hiệp sĩ Lancelot, đây là một hiệp sĩ trong “hội bàn tròn” tập hợp 18 người phò tá vua Arthur.

J bích là hình tượng của tướng Albrecht von Wallenstein (1583 – 1634), phục vụ cho vua La Mã Ferdinand II.

Trần Hưng

Theo trithucvn.net

Các bài viết liên quan:

Tái ông thất mã, an tri họa phúc Cái gì trên đời đáng sợ nhất? Qua cách ăn uống sẽ nhìn nhận rõ nét tính người Cuộc thi kén rể hào hứng ly kỳ nhất sử Việt, Giang Sơn lâm nguy xuất hiện bậc anh hùng Bài thi trở thành kiệt tác trị quốc, chống tham nhũng của trạng nguyên đất Việt Chúa Nguyễn mở rộng lãnh thổ: (Phần 1) đánh bại Chiêm Thành xâm lăng, khai khẩn về phương nam Điều gì khiến quân Tây Sơn không thắng được quân nhà Nguyễn Nước Vạn Xuân: (phần 1) Lý Bí giành lại Giang Sơn