Chống tham nhũng giúp Đại Việt có thời kỳ toàn thịnh “Ngủ đêm mọi nhà không phải đóng cửa”

Ngày nay nạn tham nhũng lan tràn khắp nơi, thực sự trở thành quốc nạn không sao kiểm sót được. Trong lịch sử chứng kiến nhiều vua quan rất nghiêm khắc trước nạn tham nhũng.

Tham nhũng. (Ảnh từ internet)

Vua Lê Thánh Tông (1460-1497) chống tham nhũng giúp Đại Việt vào giai đoạn toàn thịnh

Khi vua Lê thánh Tông mới lên ngôi, đất nước chìm trong quốc nạn tham nhũng, tướng sĩ thì lo hưởng lạc; quan lại chia bè phái và tham nhũng; người dân đói khổ oán thán các quan lại, nhà Vua nhìn nhận rằng nạn tham nhũng là nguyên nhân lớn nhất cần phải tiêu diệt.

Nhà Vua bổ sung hoàn thiện bộ luật Hồng Đức, nhằm tăng sức mạnh chống tham nhũng cho bộ luật này, Việc chống tham nhũng được tiến hành từ các quan to nhất đầu triều xuống đến địa phương. Trong 722 điều bộ luật Hồng Đức thì có trên 40 điều thuộc về chống tham nhũng

Trong đó điều  138 có đoạn quy định rõ như sau:  “Quan lại mà tham nhũng, nhận hối lộ, làm sai phép nước thì bị phạt: tham ô từ 1 đến 9 quan tiền, bị cách chức. Từ 10 đến 19 quan bị đánh trượng, đi đày. Từ 20 quan trở lên, bị chém. Các ngươi ăn lễ từ 1 đến 9 quan, phải phạt 50 quan. Từ 10 đến 19 quan, phạt từ 60 đến 100 quan. Từ 20 quan trở lên, phạt tội làm phu. Của hối lộ bỏ vào kho một phần, một phần trả lại chủ”. Việc xử phạt này không phân biệt giàu nghèo hay chức vụ đảm trách.

Luật Hồng Đức cho thấy sự uy nghiêm của pháp luật ngày xưa, chỉ tham ô một quan tiền là mất chức, 20 quan tiền là bị tử hình.

Sách sử còn ghi chép lại chuyện Lê Bô phạm tội tham ô bị buộc vào tội “Hình”, có viên quan là Trần Phong xin cho Lê Bô nộp tiền chuộc tội thay vì phải chịu “Hình”. Thế nhưng vua Lê Thánh Tông cho rằng nếu cứ phạm tội rồi dùng tiền chuộc tội thì người giàu có sẽ không phải chịu tội, chỉ còn người nghèo khó thì phải chịu tội hay sao? Vua cho rằng Trần Phong đề xuất như thế là trái với tổ tong và trị tội cả ông này.

Bìa cuốn sách về vua Lê Thánh Tông của Nhà xuất bản Trẻ. Ảnh: Bảo tàng Lịch sử quốc gia

Nhà Vua chủ trương chống tham nhũng, chỉ dùng bậc hiền tài, loại trừ kẻ xu nịnh được thực hiện từ các quan to nhất đầu triều xuống dưới, khiến các quan chức vốn chỉ lo tiến thân bằng nịnh bợ không còn đất dụng võ nữa, nạn tham nhũng đang tàn phá đát nước bị đẩy lùi và dẹp bỏ.

Những quan thanh liêm, thực sự phục vụ cho dân đều được trọng dụng, thậm chí những người từng bị hàm oan trước đây thì cũng được minh oan, ví như  người anh hùng dân tộc Nguyễn Trãi từng bị hàm oan khiến bị tru di 3 họ trong vụ án “Lệ Chi viên”, thì cũng được minh oan. Từ đó bậc hiền tài yên tâm phục vụ dân chúng, người dân được yên ổn.

Thời vua Lê Thánh Tông cũng có nhiều hiền tài xuất chúng giúp vua trị nước. Vua nghe dân chúng đồn nhau có ông Vũ Tự làm quan rất thanh liêm, nên quyết định thử xem tin đồn có thật không.

Vua biết Vũ Tự vừa xử cho một người thắng kiện, liền bí mật mang một mâm lễ vật quý gửi người này mang đến cho Vũ Tự để hậu tạ. Người này vào đêm khuya liền mang lễ vật tới, Vũ Tự hỏi:

– Anh có biết ta là ai? Việc xét xử là theo luật vua ban, anh cho ta là người thế nào mà dám làm chuyện phi pháp này?

– Bẩm thượng quan, tập tục là thế, đây là tấm lòng thành tri ân…

– Ta há phải theo tập tục quái gở này để chịu ô danh như những kẻ tham lam khác hay sao?

Nói xong ông sai gia nhân đuổi người này về. Vua Lê Thánh Tông sau đó đã trọng thưởng cho Vũ Tự, đính vào cổ áo triều phục của ông hai chữ “liêm tiết”.

Sử sách thời này có ghi nhận rằng “ Ngủ đêm mọi nhà không phải đóng cửa, hầu như không có trộm cắp”, dân gian có câu rằng:

“ Đời vua Thái Tổ, Thánh Tông

Thóc lúa đầy đồng, chẳng mất mát chi”.

Nhà Nguyễn xử lý nghiêm tham nhũng

Thời nhà Nguyễn việc tham ô tham nhũng của dân bị trừng trị rất nghiêm khắc. Bộ luật Gia Long ra đời có 400 điều thì có 79 điều quy định về các tội liên quan đến tham nhũng. Trong đó điều 31 quy định quan lại nhận hối lộ phải chịu hình phạt thấp nhất là 70 trượng, cao nhất là treo cổ.

Điều 111 quy định: Quan lại dùng uy thế (chức vụ) vô cớ bắt trói người và tra khảo họ nơi tư gia (không kể có thương tích hay không thương tích) thì tăng hơn người thường hai bậc tội. Nếu nạn nhân chết, người ấy bị xử treo cổ.

Tham nhũng. Ảnh từ baobinhphuoc.com.vn

Năm 1816 thượng thư Bộ Binh Đặng Trần Thường bị xét xử, trong thời gian làm quan ở bắc thành đã nhũng nhiễu tham ô tiền thuế điền và ao đầm của dân, bị  khép vào tội tử hình và tịch biên hết tài sản.

Tháng 5/1823, một ông quan làm việc tại Phủ Nội vụ tên là Lý Hữu Diệm lấy trộm hơn một lạng vàng bị phát hiện, bị đưa ra giữ chợ Đông Ba xử chém cho dân chúng được chứng kiến.

Năm 1918  Phan Tấn Quý làm quan to cấp tỉnh, bị xử treo cổ do tham nhũng, các quan trong triều đều xin giảm án, Vua phán rằng: “Tấn Quý làm chức Ti mục mà lấy của dân, tội không tha được, phải treo cổ và thông báo cho các trấn biết”.

Năm 1920, quan Chánh án Nam Định là Phạm Thanh phạm tội tham nhũng, vua Minh Mạng cho tịch biên tài sản, giải ra giữa chợ xử chém cho dân chúng thấy.

Thời vua Tự Đức, có ông quan Vũ Đinh nổi tiếng là chính trực, một hôm ông phát hiện người coi kho lấy trộm một ít tiền rồi lén ra quán uống rượu. Số tiền chẳng đáng bao nhiêu nhưng không hiểu vì sao chuyện lọt đến tai vua Tự Đức, Vua xem cáo trạng rồi phê rằng

“Nhất nhật nhất tiền

Thiên nhật thiên tiền.

Thắng cứ mộc đoan

Thủy trích thạch xuyên.

Tội bất dung tru

Lý ưng xử trảm”.

Tạm dịch:

“Một ngày một đồng

Ngàn ngày ngàn đồng

Dây cưa đứt gỗ

Nước giọt thủng đá

Tội không dung tha

Lệnh truyền xử chém”

Thời nhà Nguyễn các quan tham nhũng của dân đều bị tịch thu tài sản, đem xử chém trước dân chúng nhằm thị uy, các quan đều sợ mà không dám nhũng nhiễu của dân.

Việc chống tham nhũng của vua Lê Thánh Tông cũng như thời nhà Nguyễn thật đáng học hỏi, nhất là hiện nay khi mà xã hội đang chìm ngập trong vấn nạn tham nhũng, dù đã có nhiều lời hô hào chống tham nhũng nhưng vẫn chưa hề có hiệu quả.

Trần Hưng

Theo trithucvn.net

Các bài viết liên quan:

Bài thi trở thành kiệt tác trị quốc, chống tham nhũng của trạng nguyên đất Việt Những câu chuyện xưa về những người mẹ tài đức giáo dục con cái Phẫu thuật thẩm mỹ có thể thay đổi vận mệnh không ? Tại Sao Con Người Không Nhìn Thấy Sự Tồn Tại của Thần? 10 báu vật quý được chôn trong lăng mộ Từ Hy Thái Hậu Những truyền thuyết về đông y được lưu truyền trong lịch sử (P2) Văn hóa cổ truyền Trung Hoa bị phá hủy ở TQ, lại được sinh viên Mỹ thích thú theo học Ý nghĩa thâm sâu trong lễ cưới của người Việt xưa kia