Từ vị Vua chinh chiến tàn bạo đến người phục hưng Phật Pháp (Phần 2)

Sau trận chiến đẫm máu ở Kalinga, vua A Dục Vương cảm thấy vô cùng ân hận vì sự tàn phá và mất mát mà ông đã gây ra. Điều này đã dẫn đến sự chuyển đổi lớn trong cuộc đời ông, khi ông quyết định theo đạo Phật và trở thành một người nhân đức.

>> Từ vị Vua chinh chiến tàn bạo đến người phục hưng Phật Pháp (Phần 1)

Sanchi stupa ở Sanchi, Madhya Pradesh được xây bởi hoàng đế A-dục vào thế kỷ thứ III TCN. (Ảnh: Wikipedia, CC BY-SA 2.5)

Vua A Dục Vương đã thực hiện nhiều hành động để xây dựng và phát triển Phật giáo:

1. Xây dựng cơ sở vật chất và bảo tháp (stupa):
   • Asoka ra lệnh xây dựng và tu sửa hàng ngàn bảo tháp trên khắp đế quốc để lưu giữ xá lợi của Đức Phật. Theo truyền thống Phật giáo (Mahavamsa), ông đã phân phối xá lợi từ các bảo tháp gốc và xây dựng 84.000 bảo tháp mới (con số này có thể là biểu tượng). Các bảo tháp nổi tiếng như bảo tháp Sanchi (nay ở Madhya Pradesh, Ấn Độ) được xây dựng hoặc mở rộng dưới thời Asoka.
   • Ông cũng xây dựng các tu viện (vihara) để hỗ trợ cộng đồng tăng sĩ, tạo điều kiện cho việc học tập và thực hành Phật pháp.
2. Khắc các chỉ dụ truyền bá chánh pháp:
   • Asoka cho khắc các chỉ dụ (Edicts of Asoka) trên đá và cột đá tại nhiều địa điểm trên khắp đế quốc, từ Ấn Độ đến Afghanistan ngày nay. Những chỉ dụ này không chỉ tuyên truyền Phật giáo mà còn quảng bá các giá trị đạo đức phổ quát như bất bạo động, lòng từ bi, sự khoan dung, và tôn trọng mọi tôn giáo.
   • Ví dụ, trong Chỉ dụ số 12, Asoka khuyến khích sự hòa hợp tôn giáo: “Không nên chỉ tôn vinh tôn giáo của mình mà coi thường tôn giáo của người khác… Việc tôn trọng lẫn nhau sẽ giúp các tôn giáo phát triển.”
   • Các cột đá Asoka (như cột đá ở Sarnath với biểu tượng bốn con sư tử) không chỉ là công trình kiến trúc mà còn là biểu tượng của chánh pháp.
3. Tổ chức Đại hội Phật giáo lần thứ ba:
   • Asoka bảo trợ Đại hội Phật giáo lần thứ ba (khoảng 250 TCN) tại Pataliputra, dưới sự chủ trì của ngài Moggaliputta Tissa. Đại hội này nhằm thống nhất giáo lý Phật giáo, loại bỏ các tà kiến, và củng cố cộng đồng tăng sĩ. Kết quả là bộ kinh Kathavatthu được biên soạn, thuộc tạng A-tỳ-đàm (Abhidharma).
   • Đại hội cũng đánh dấu sự khởi đầu của các hoạt động truyền giáo Phật giáo ra nước ngoài.
4. Truyền bá Phật giáo ra quốc tế:
   • Asoka cử các phái đoàn truyền giáo đến nhiều vùng đất xa xôi để lan tỏa giáo lý Phật giáo. Theo Mahavamsa và các nguồn khác, ông đã gửi các nhà sư đến:
     • Sri Lanka: Con trai hoặc cháu trai của Asoka, ngài Mahinda (Mahendra), đã truyền Phật giáo đến Sri Lanka, nơi đạo Phật trở thành quốc giáo và phát triển mạnh mẽ. Con gái của Asoka, ni sư Sanghamitta, mang theo một nhánh cây Bồ đề từ Bodh Gaya đến Sri Lanka, biểu tượng cho sự kết nối với Đức Phật.
     • Trung Á và Tây Á: Các phái đoàn được gửi đến các vương quốc Hy Lạp hóa (như Bactria, Gandhara) và các vùng thuộc Afghanistan và Pakistan ngày nay.
     • Đông Nam Á: Một số ghi chép cho rằng Asoka đã gửi nhà sư đến vùng đất Suvarnabhumi (có thể là Đông Nam Á, như Myanmar hoặc Thái Lan), dù chi tiết còn tranh cãi.
   • Những nỗ lực này đã đặt nền móng cho sự lan tỏa của Phật giáo Theravada (Thượng tọa bộ) và các nhánh khác.
5. Cải cách xã hội dựa trên Phật giáo:
   • Asoka áp dụng các nguyên tắc Phật giáo vào việc cai trị, thúc đẩy các chính sách nhân đạo như:
     • Cấm hoặc hạn chế giết mổ động vật (Chỉ dụ số 1).
     • Xây dựng bệnh viện cho người và thú, cung cấp thuốc men và cây thuốc (Chỉ dụ số 2).
     • Cải thiện điều kiện sống cho dân chúng, xây dựng đường xá, giếng nước, và nơi nghỉ chân.
   • Ông cũng bổ nhiệm các quan chức gọi là Dharmamahamatras (Quan chức Chánh pháp) để giám sát việc thực thi các chính sách đạo đức và hỗ trợ các cộng đồng tôn giáo, bao gồm cả Phật giáo, Kỳ Na giáo, và các tôn giáo khác.
6. Hành hương và bảo vệ thánh tích:
   • Asoka thực hiện các chuyến hành hương đến các thánh tích Phật giáo, như Bodh Gaya (nơi Đức Phật giác ngộ), Lumbini (nơi Đức Phật đản sinh), Sarnath (nơi Đức Phật thuyết pháp đầu tiên), và Kusinagara (nơi Đức Phật nhập niết bàn). Ông dựng các cột đá tại những nơi này để đánh dấu và khuyến khích tín đồ hành hương.
   • Theo Ashokavadana, ông cũng bảo vệ và mở rộng các thánh tích, như cây Bồ đề tại Bodh Gaya.

Tầm ảnh hưởng của Asoka đối với Phật giáo

• Phật giáo trở thành tôn giáo toàn cầu: Trước thời Asoka, Phật giáo chủ yếu là một phong trào tôn giáo địa phương ở vùng Đông Bắc Ấn Độ. Nhờ các nỗ lực của Asoka, Phật giáo lan rộng ra Trung Á, Sri Lanka, và Đông Nam Á, trở thành một tôn giáo lớn với tầm ảnh hưởng quốc tế.
• Phật giáo Theravada được củng cố: Sự bảo trợ của Asoka cho Đại hội Phật giáo lần thứ ba và các phái đoàn truyền giáo đã giúp nhánh Theravada trở thành một trường phái chính thống, đặc biệt ở Sri Lanka và Đông Nam Á sau này.
• Tư tưởng khoan dung tôn giáo: Asoka không ép buộc dân chúng theo Phật giáo mà khuyến khích sự hòa hợp giữa các tôn giáo, một tư tưởng tiến bộ so với thời đại của ông. Điều này giúp Phật giáo phát triển mà không gây xung đột lớn với các tôn giáo khác như Kỳ Na giáo hay Bà La Môn giáo.

Nhờ những nỗ lực này, Phật giáo đã phát triển mạnh mẽ và lan rộng ra ngoài biên giới Ấn Độ, trở thành một tôn giáo lớn trên thế giới.

(Hết)

Ánh Sáng

Các bài viết liên quan:

Lương Vũ Đế—Vị vua xuất gia đầu tiên của Trung Quốc Từ vị Vua chinh chiến tàn bạo đến người phục hưng Phật Pháp (Phần 1) Khổng Tử bàn luận về đạo đối nhân xử thế Câu chuyện lịch sử: Khổng Tử luận về đạo lý bắt ve Hỏi Phật tổ “không biết là không có tội” có đúng không? Tu thân trước mới có thể tề gia, trị quốc, bình thiên hạ Những người anh hùng trung nghĩa nhất trong lịch sử Phạm Lãi: Viên ngọc sáng không tỳ vết (phần 1)